Ankh (Ankh of Lifə) Kapital (böyük) "T" hərfinin üzərinə oturdulmuş kiçik bir dairədən ibarət olub əksəriyyətlə xaça bənzədilən lakin Xristianlıqla çox əlaqəsi olmayan (hətta heç deyilə bilər) ən məşhur köhnə Misir simvoludur. Ceyms Churchwarda görə dairəmidə ilahi bir simvol idi; "T" simvolu (Tau) isə "də-Ha" deyə oxunardı ki an*lamı "ulduzlardan gələn sular" dır. Ezoterik məlumatlara görə də su simvolu təsirləri ifadə edən bir simvoldur. Simvolun "T" qisimi Maya İnk Hindi Çin və Kalde kitabələrində rast gəlinən bir çox əlifbada da istifadə edilən bir hərfdir. İsis misterleri inisiyasyonunda istifadə edilən bu simvola bir çox Misir ilahının əlində rast gəlinməklə birlikdə ən çox Hisisən əlində rast gəlinər.
Dairə Raul Emmanuel kimi kimi teozofi yazıçılarına görə görünməz hiye*rarşiyi işarələməkdədir. Tin üfüqi çiz*gisi isə görünməz iyerarxiya ilə insanların bir-birindən ayrıldığı bölgəni göstərər. Bu vəziyyətdə alt qisim azad iradəsiylə insana ayrılan həyatı təmsil edər. Simvolda aktiv və passiv kişi və di*şi yer/yeyər və göy ikiləmi* nin ifadə edildiyini düşünənlər də vardır. Ejiptologlar isə simvolun dairəsinin isanı təmsil etti*ği qanısındadırlar ki ezoterik məlumatlara görə Rənin ulduzu fizi*ki günəş (Günəş) deyil "süptil günəş" ya da "günəşin ardındakı günəş" olaraq ifa*de edilən 'Siriusdur . Bu vəziyyətdə simvol Sirius ilə əlaqədar bir məna taşımak*tadır. Necə ki Ankhin bir az dəyişik bir forması olan "İsis düyünü" Siriusu temsil edən Hisisən (isis və Osiris) adıyla xatırlanar. İsis düyünü Dünyadakı bütün həyat təzahürünün be*sin qaynağı olan 'ya*şamsal axıcının sonsuz özünü təmsil edərdi ki bu İsislə eyni qəbul edilərdi. Ankh simvolu diğer simvollar kimi istifadə edildiyi yerə görə fərqli mənaları olan bir simvol idi. Örne*ğin alının ortasında tutulduğu zaman 'misterlerə inisiye olmuş ol/tapılmağı və sirri gizli tutmağı ifadə edərdi. Yəni bu inisiye olmayanlara (arxanlara) bağlayan açar idi. Psişik qabiliyyətləri açığa çı*karak görünməz iyerarxiya ilə vizion və ya hiss yoluyla təmasa keçən kimsə yəni kənar aləmin tülünü aralamış kimsə misteri itirmədən kimsəyə açıqlaya bilməzdi.
Mumiyaların üzərinə qoyulan Ankh simvolu isə mumiyalananın tanrılara (gö*rünmez iyerarxiyaya) bənzər vəziyyətə gele*ne qədər doğum-ölüm müddətlərindən (reinkarnasiya) dəfələrlə keçəcəyini ifadə edirdi Simvola "qulplu xaç" (crux ansada) da deyilməkdədir.
Söz mənas(n)ı "həyat" olan ankh işarəsinin işarələdiyi 12 mənadan 4ü belə açıqlanar:
*Ankh simvolu ümumi mənasıyla ya da səmavi və dünyəvi aləm arasındakı əlaqəyə bağlı mənasıyla istifadə edildiyində dairə Səmavi Rəhbərliyi "T"in üfüqi xətti olan qol yer üzü ilə səmavi aləmi ayıran sərhədi işarələr; sütun simvolizmini ehtiva edən aşağı enən qol isə iki aləm arasındakı iki istiqamətli hər cür əlaqə və ünsiyyəti təmsil edər.
*Simvol inisiyenin alınının ortasında iki gözünün arasında yəni üçüncü göz xəttində tutulduğunda misterlere inisiye olmuş ol/tapılmağı və sirri gizli tutmağı işarələr. Bu arxan deyilən sirlərə açılan qapıları inisiye olmayanlara bağlayan açardır. Yəni bu kənar-aləmin tülünü aralamış durugörü kimi psişik qabiliyyətlərə sahib olmuş və görünməz iyerarxiya ilə vizion və ya hiss yoluyla təmasa keçmiş inisiyenin sirləri kimsəyə açıqlamaması lazım olduğu mənasını verər.
*Ankh simvolunun qulpundan tutulan bir açar olaraq istifadə edildiyi simvolizmlərdə isə bu açar onu daşıyan adamın İsis sirrləri (misterleri) inisiyasyonundan keçmiş biri olduğunu işarələr. O kimsənin göyün qapısının açarına sahib olması İsis və Osirislə təmsil edilən səmavi vəzifə təşkilatında artıq şüurlu olaraq xidmət edə biləcək bir vəziyyətə gəlmiş olmasını ifadə edər.
*Mumiyaların üzərinə qoyulan ankh simvolu mumiyalananın ilahlara bənzər vəziyyətə gələnə qədər doğum-ölüm müddətlərindən (reinkarnasiya) dəfələrlə keçəcəyini işarələr.
Simvol xaç qisimindən tutulması Hisisən əlində olması kimi fərqli məzmunlarda daha fərqli mənalarda istifadə edilməkdədir.
Ensiklopedik məlumatdan möhkəmlənlər üçün:
Ankhin şəkil olaraq nəyi təmsil etdiyi egyptologlar tərəfindən davamlı mübahisə et/müzakirə edilmişdir.
Kimiləri şəklinin insan bədəni olduğunu söyləyər. Ən məşhur qanılardan biri də budur çünki ankh ölümün ardından həyatın simvolu onun açarıdır. Şəkil etibarilə cift cinsiyyətli olduğu deyilər ki bu da qadın və ya kişi ayırt etmədən kölə irq xaric bütün insanları təmsil edər.
Kimiləri isə tündlünün nil çayı olduğunu müdafiə edər. Dogduğu yer/yeyər incə ucu döküldügü iskəndəriyə deltasi yumru başı sağa və sola açılan qollar isə nilin şərq və qərb yaxasıdır.
Bir başqa nəzəriyyəyə görə isə ölüm ilə bir tutulan çarmıxın üst hissəs(n)i diyirlənmiş şəklidir. Bilinməkdədir ki çarmıxa gərmə yalnız romalılar tərəfindən deyil o dövrdə gərək yunanlılar gərəksə misirlilər tərəfindən davamlı tətbiq olunan bir cəzalandırma üsulu idi. Bu xaç şəklinin təpəsinin diyirlənib bir ellips/xalqa/halqa şəkli olusturmasının səbəbi isə sonsuz bir dövrü işarə etməsi beləcə ölümdən sonra həyatı simvollaşdırma etməsidir.
Təbii ki bunlar üç fərqli nəzəriyyədir.
Qısaca:
Ankhin şəkil olaraq nəyi təmsil etdiyi Egyptologlar tərəfindən davamlı mübahisə et/müzakirə edilmişdir.
Kimiləri, şəklinin insan bədəni olduğunu söyləyər. Ən məşhur qanılardan biri də budur, çünki ankh, ölümün ardından həyatın simvolu, onun açarıdır. Şəkil etibarilə cüt cinsiyyətli olduğu deyilər ki, bu da qadın və ya kişi ayırt etmədən, kölə irq xaric bütün insanları təmsil edər.
Kimiləri isə tündlünün Nil çayı olduğunu müdafiə edər. Doğulduğu yer/yeyər incə ucu, töküldüyü İskəndəriyə deltası yumru başı, sağa və sola açılan qollar isə Nilin şərq və qərb yaxasıdır.
Bir başqa nəzəriyyəyə görə isə, ölüm ilə bir tutulan çarmıxın üst hissəsi diyirlənmiş şəklidir. Bilinməkdədir ki çarmıxa gərmə, yalnız Romalılar tərəfindən deyil, o dövrdə gərək yunanlılar, gərəksə misirlilər tərəfindən davamlı tətbiq olunan bir cəzalandırma üsulu idi. Bu xaç şəklinin təpəsinin diyirlənib bir ellipshalqa şəkli meydana gətirməsinin səbəbi isə, sonsuz bir dövrü işarə etməsi, beləcə ölümdən sonra həyatı simvollaşdırma etməsidir.
Lakin zaman içində Ankh həyat və ölümsüzlüyün, kainatın, güc və həyat verən hava və suyun simvolu olmuş, ölüm qapısının kilidini açan bir açar və ölümdən sonrakı həyatın simvolu olmuşdur.
P.S. Türk dilindən tərcümədə ola bilsin ki səflər olsun.
